ถ้ำจอมพล ตั้งอยู่ที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง ในบริเวณสวนรุกชาติจอมพล ติดกับมหาวิทยาลัยราชภัฎหมู่บ้านจอมบึง ห่างจากตัวเมืองราชบุรีประมาณ 30 กิโลเมตร ถ้ำจอมพล เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดราชบุรี ในอดีตมีพระมหากษัตริย์หลายพระองค์ทรงประพาสและทอดพระเนตรถ้ำจอมพลนี้เริ่มตั้งแต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๖ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชรัชกาลที่ ๙ และสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามกุฏราชกุมาร
ด้านในสุดของถ้ำเป็นห้องโถงที่มีเพดานถ้ำทะลุเป็นช่องกว้างมีแสงสว่างสอดส่องลงมากระทบเนินที่ประดิษฐาน พระพุทธรูปปางลีลาและพระพุทธรูปปางไสยาสน์ที่มีผู้สร้างขึ้น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า เจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่6)ได้เคย เสด็จประพาสถ้ำจอมพลในคราวที่ทรงนำกองพลเสือป่ามาซ้อมรบในบริเวณท้องที่จังหวัด ราชบุรีและต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราชพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถและสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ได้เสด็จฯ ประพาส โดยได้ทรงปลูกต้นสัก ต้นกัลปพฤกษ์ และ ต้นนนทรีไว้เป็นที่ระลึกที่บริเวณหน้าถ้ำด้วยหลังจากนั้น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎ ราชกุมาร ก็ได้เสด็จฯ ประพาสถ้ำละเสวยพระกระยาหารกลางวันที่บริเวณสวนรุกขชาติถ้ำจอมพล ในคราวเสด็จ พระราชดำเนินวางศิลาฤกษ์อาคาร โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช จอมบึง ซึ่งปัจจุบันยังคงปรากฏพระปรมาภิไธย ย่อว่า จปร ภปร และ มวก อยู่บริเวณผนังปากทางเข้าถ้ำ
ภาพโดย http://www.teethiao.com
